<style>.lazy{display:none}</style>FIAT Lingotto – śladami Fiata w Turynie - Włoski Punkt Widzenia

FIAT Lingotto – śladami Fiata w Turynie

Co to jest Fiat Lingotto?

Somo słowo lingotto we włoskim oznacza sztabkę, np. lingotto d’oro – sztabka złota. Lingotto to nazwa dzielnicy Turynu.

FIAT to włoska marka samochodów, która powstała w 1899 roku w Turynie. Pierwsze modele były montowane ręcznie, a cała produkcja odbywała się w niewielkim warsztacie. Był to czas kiedy przemysł samochodowy we Włoszech był jeszcze w powijakach, ale idea posiadania własnego środka lokomocji zachwycała wielu. Ilość zamówień ciągle rosła, należało zatrudnić więcej osób i powiększyć miejsce przeznaczone na montaż automobili.

Pierwszy warsztat Fiata zainscenizowany w Muzeum Motoryzacji w Turynie

W 1915 roku zdecydowano, że na pozostałościach dawnej siedziby szlacheckiej rodziny Robilant pobuduje się nową fabrykę. Budynek powstały w latach 1916 – 1924 i został zaprojektowany przez Giacomo Mattè Trucco. To z jego inicjatywy powstały słynne do dzisiaj dwie spiralne rampy, tor do testowania samochodów na dachu i charakterystyczna szklana facjata budynku. 

Stary Automobil z Muzeum Motoryzacji w Turynie

Fabbrica
Italiana
Automobili
Torino

Budynek, z racji, że został pobudowany w dzielnicy Lingotto przyjął nazwę Fiat Lingotto. Do dzisiaj budynek Fiat Lingotto i powstała później fabryka w dzielnicy Mirafiori to symbol przemysłowej famy Turynu. W wyniku różnych podziałów administracyjnych miasta budynek Fiat Lingotto nie znajduje się już w dzielnicy Lingotto, ale w graniczącej z nią Nizza Millefonti


Samochód w Muzeum Motoryzacji w Turynie

Przebudowa Fiat Lingotto

Do 1982 roku budynek używany był jako fabryka. W latach 90-tych na życzenie nieżyjącego już właściciela Giovanni Agnelli rozpoczęła się jego przebudowa. Projektem zajął się słynny i pochodzący z Genui włoski architekt Enzo Piano

Część kompleksu Fiat Lingotto i przestronny plac przed budynkiem

Architekta Piano łączyła z Giovanni Agnelli nić sympatii. W 2023 minęła 20-ta rocznica śmierci tego włoskiego przemysłowca i w związku z tym turyńska gazeta La Stampa opublikowała wywiad z Enzo Piano, który bardzo ciepło wspomina Agnelli. Oto co mówi o Agnelli i projekcie tego budynku: “Często powtarzał z dumą: ‘Nawet bomby tego nie zburzyły’, świadcząc o tym, jak bardzo lubił to miejsce i chciał je zachować. A czy wiecie, jakie było jego ulubione miejsce? La Bolla na dachu. Mówił mi – oczywiście nie byliśmy na “ty” – że to magiczne miejsce, zwłaszcza ze względu na światło, które gromadzi.”

Kompleks FIAT Lingotto

Do FIAT Lingotto bardzo łatwo dotrzeć z centrum, gdyż dochodzi tutaj linia metra – przystanek Fiere Lingotto. Wychodząc z metra ukazuje się dość zgrabny i symetryczny w strukturze długi budynek. Wyjście znajduje się niedaleko Centrum Targowego Lingotto (Lingotto Fiere Torino). To znane miejsce, gdzie organizowane są w ciągu całego roku ważne i znane w całych Włoszech targi o różnej tematyce. Dla przykładu mają tu miejsce niezwykle słynne w Italii Międzynarodowe Targi Książki wł. Internazionale Salone Del Libro w maju i Targi Sztuki Współczesnej Artissima Fiera Internazionale d’Arte Contemporanea na początku listopada, na której można spotkać także artystów / wystawców z Polski.

Kompleks Fiat Lingotto – okolice głównego wejścia do centrum handlowego
Lingotto Fiere – główne wejście do Centrum Targowego,

Fiat Lingotto to dzisiaj wielofunkcyjny kompleks biurowo – handlowo – usługowy, w budynku posiada siedzibę wiele turyńskich firm, jest także hotel. Mieszkańcy Turynu lubią przyjeżdzać tu do centrum handlowego o nazwie “Lingotto” (wcześniej 8 Gallery) na zakupy lub by coś zjeść, albo pójść do kina, bo na terenie struktury znajduje się także multikino. 

Zwiedzanie dachu Fiat Lingotto

Nie wszyscy przyjezdni wiedzą, że jedną z największych atrakcji w Fiat Lingotto jest dach. To dość oryginalne miejsce z faktu, że znajduje się tutaj stary tor samochodowy używany do testowania produkowanych w fabryce pojazdów, znany obecnie jako La Pista 500 (pista wł. tor, 500 od fiata 500 cinquecento), oraz galeria obrazów Pinacoteca.

Jak dostać się na dach? Są dwie możliwości. Jedną z nich jest wejście po spiralnej rampie, po której kiedyś wjeżdżały samochody. Znajduje się ona w budynku, widać ją po przekroczeniu głównego wejścia do centrum handlowego “Lingotto”. Idąc po pochyłej powierzchni dociera się na pierwsze piętro budynku, gdzie znajdują się sklepy centrum handlowego, kino i kasa galerii.

Po pochyłej rampie można dojść na dach budynku Fiat Lingotto

Idąc wyżej mija się wejście do pomieszczeń biurowych. Za oszklonymi oknami widać sale konferencyjne i pracujących tam ludzi. Wchodząc jeszcze wyżej trafia się do drzwi wejściowych prowadzących na dach. Wejście nie kosztuje dużo (2 euro) i warto je zapłacić.

Drugim sposobem wejścia na dach jest zakup biletu w kasie galerii, która znajduje się na pierwszym piętrze centrum handlowego. Łatwo się tu dostać idąc za oznaczeniami w budynku (Pinacoteca, Pista 500). Po zakupie biletów na miejsce wjeżdża się oszkloną windą. Można kupić oddzielne bilety na wizytę w galerii (Pinacoteca) lub tylko na wejście na dach (La Pista 500).

W Fiat Lingotto znajdują się dwie spiralne rampy na skrajnych częściach budynku. Na dach pieszo można dotrzeć tylko rampą, która znajduje się blisko głównego wejścia do galerii handlowej. Drugą rampą można tylko zejść z dachu (wyjście przy Centrum Targowym).

Spiralna rampa, którą samochody wjeżdżały na dach
Spiralna rampa, widok z dołu

Pista 500

Na dachu znajduje się owalny tor, na którym kiedyś testowano samochody. Z racji, że jest on dość znanym i ważnym miejscem dla włoskiej motoryzacji, często wykorzystują go twórcy reklam albo filmów promocyjnych.

Dach Fiat Lingotto z torem do testowania samochodów i budynkiem galerii sztuki (zdjęcie wykonane przed instalacją ogrodu)
Bolla i lądowisko dla helikopterów na Fiat Lingotto

Jako pierwszą rzecz zauważa się przestronny widok na turyńskie zielone wzgórza z jednej strony, oraz szeroki łuk Alp okalających Turyn z drugiej. Warto tu wejść przy dobrej pogodzie, a zwłaszcza przy dobrej widoczności, bo widok gór stąd jest magiczny. Na horyzoncie, dość niedaleko znajduje się wysoka czerwona metalowa konstrukcja o kształcie przechylonego półkola. Jest to tzw. łuk olimpijski (wł. l’arco olimpico)- pamiątka po Olimpiadzie Zimowej, która miała miejsce w Turynie w 2006 roku.

Wydzielone dla pieszych alejki prowadzą wśród zielonej roślinności. Z drewnianych skrzynek wyrastają bujne trawy, kolorowe kwiatki i zielone liście. Zaskakuje fakt, że w takim miejscu znajduje się zieleń miejska, choć trzeba przyznać, że nadaje to charakterystycznego klimatu. Jak podaje informacja, jest to najwyższy w Europie ogród miejski (na wysokości 28 metrów). 

Galeria sztuki współczesnej i zielony ogródek na dachu Fiat Lingotto

Oprócz ogrodu, ostatnio miejsce to zostało zaadoptowane na galerię sztuki współczesnej na otwartym powietrzu. Zainstalowano tu dzieła współczesnych twórców, które wraz z ogrodem tworzą jakby wspólna całość. Nieprzypadkowe jest to nawiązanie do sztuki, gdyż tuż obok znajduje się galeria – muzeum o nazwie Pinacoteca. Zlokalizowane jest w małym budynku, które przypomina pudełko i zostało ono zaprojektowane przez wspomnianego wcześniej architekta Enzo Piano. Nazywane jest Scrinio co oznacza szkatułkę i rzeczywiście patrząc na niego z zewnątrz na jego proste kształty, może przypominać pudełko na kosztowności. 

Niedaleko znajduje się inny ciekawy obiekt zwany Bolla czyli bańka. To duża szklana kula w kolorze zielonym (nie ma możliwości zwiedzania) a w pobliżu lądowisko dla helikopterów. 

Galeria Sztuki Pinacoteca Agnelli

Na życzenie Giovanni Agnelli w strukturze budynku została zaprojektowana i wybudowana galeria obrazów – Pinacoteca Agnelli. Giovanni Agnelli i jego żona Marella byli wielkimi miłośnikami sztuki, którym udało się zebrać kolekcję dzieł wielu czołowych światowych artystów.

Wnętrze galerii Pinacoteca Agnelli
Budynek mieszczący galerię sztuki na dachu Fiat Lingotto

Pinacoteca posiada zbiory podarowane przez rodzinę Agnelli. Sama galeria jest niewielka i posiada zaledwie 25 eksponatów. Znajdziemy tu jednak dzieła bardzo słynnych artystów jak: Canova (rzeźbiarz włoski), Édvard Monet (pre – impresjonizm), Pierre – August Renoir (impresjonizm), Giacomo Balla (futuryzm), Pablo Picasso i Gino Severini (kubizm), Amedeo Modigliani, oraz jedyne we Włoszech obrazy Henri Matissa. Muzeum posiada także obrazy znanego i cenionego w Polsce włoskiego malarza Bernardo Bellotto zwanego Canaletto.

Co zobaczyć w okolicy

Muzeum Motoryzacji MAUTO

Bardzo niedaleko Fiat Lingotto znajduje się znane i cenione nawet poza granicami Włoch Muzeum Motoryzacji nazywane MAUTO oddalone od Fiat Lingotto to zaledwie 650 – 700 m, do którego można dojść piechotą w 10 – 15 minut. W muzeum tym wiele jest odniesień do marki Fiat.

Adres:
Corso Unità d’Italia 40
10126 Torino
Strona web: MAUTO

Sklep EATALY

To bardzo znany w Turynie i we Włoszech sklep z typowo włoskimi produktami spożywczymi o wysokiej jakości. Dodatkowo znajduje się w nim restauracja, bar, lodziarnia. Sklep jest bardzo duży i przypomina supermarket, a dodatkowo posiada bardzo estetyczny wygląd. Łatwo tu trafić, gdyż jest dobrze oznaczona nazwa sklepu i znajduje się vis a vis głównego wejścia do centrum handlowego “Lingotto”.

Adres:
Via Ermanno Fenoglietti, 14
10126 Torino – Metro: Spezia / Lingotto
Strona web: EATALY

Źródła:
Tekst napisano na podstawie informacji zdobytych w trakcie wizyty w Pinatoca Agnelli, Pista 500, FIAT Lingotto i na podstawie książki Giorgio Caponetti “Quando l’automobile uccise la cavalleria

wloski punkt widzenia zofia

 

Od 20 lat mieszkam w Turynie we Włoszech. Przez ten czas wiele zwiedziłam i poznałam. Lubię czytać o historii i sztuce włoskiej. Szczególnie interesuje mnie historia Piemontu, regionu w którym mieszkam.

Podobne tematy