Co to jest Całun Turyński?
Całun Turyński po włosku nazywa się Sindone i pochodzi od greckiego słowa, które oznacza płótno. Tym właśnie jest Całun Turyński, jest płótnem, podłużnym prześcieradłem o wymiarach 4,40 m x 1,13 m.
Oczywiście nie jest tu mowa o zwyczajnym płótnie, ale o tym przechowywanym w Katedrze w Turynie stąd też i polska nazwa: Całun Turyński.
Ten długi pas tkaniny przedstawia sylwetkę martwego człowieka, który został na nim położony i nim przykryty. Analizując dokładnie płótno stwierdzono, że człowiek ten był przed śmiercią torturowany i ukrzyżowany. Kościół Katolicki w człowieku z Całunu rozpoznaje Jezusa z Nazaretu.
Historia Całunu Turyńskiego
Pierwsza wzmianka o tym płótnie pochodzi z Ewangelii, kiedy Józef z Arymatei prosi Piłata o wydanie ciała Jezusa po jego śmierci na krzyżu. Św. Marek opisuje to tak : “Józef zabrał ciało, owinął je w czyste płótno i złożył w swoim nowym grobie, który kazał wykuć w skale.” Natomiast św. Jan opisuje wejście Piotra do grobu po zmartwychwstaniu Chrystusa: “Wszedł on do wnętrza grobu i ujrzał leżące płótna oraz chustę, która była na Jego głowie, leżącą nie razem z płótnami, ale oddzielnie zwiniętą na jednym miejscu.”
O tym, co się później działo z Całunem Turyńskim trudno powiedzieć, nie ma o nim żadnych wzmianek ani w dokumentach, ani w innych źródłach historycznych. Można się domyślać, że był przechowywany w ukryciu przez pierwszych chrześcijan.
W V-VI w. w mieście Edessa (obecnie Turcja) zachowały się informacje o przechowywanym tam płótnie z wizerunkiem Chrystusa, które “nie zostało wykonane ludzką ręką”. Nazywano je Mandylion co z języka greckiego znaczy ręcznik. O ile był to Całun Turyński, najprawdopodobniej został złożony na osiem części, w sposób by na stronie wierzchniej ukazać odbitą na tkaninie twarz.
W X w. Mandylion (Całun Turyński?) zostaje przeniesiony do Konstantynopola, a przynajmniej o tym świadczą zapiski pewnego krzyżowca.
Jasno o Całunie Turyńskim wspominał francuski rycerz Robert de Clari, który uczestniczył w IV wyprawie krzyżowej w roku 1204. W jego zapiskach można przeczytać iż “w kościele w Konstantynopolu wystawiona jest każdego piątku płótno przedstawiające wizerunek Chrystusa, jakby był na nogach”. Kilka miesięcy później de Clari opisał, iż krzyżowcy splądrowali Konstantynopol, wiele cennych przedmiotów zostało skradzionych, w tym także i Całun Turyński.
Następne wzmianki o Całunie Turyńskim pojawiły się w roku 1350, kiedy to rycerz francuski Geoffroy de Charny postarał się o wybudowanie kościoła w Lirey, niedaleko Paryża, by tam przetrzymywać i pokazać wiernym Całun. Nie wiadomo w jaki sposób Całun dotarł właśnie do Francji (został skradziony z kościoła w Konstantynopolu?), wiadomo jednak, że przodek drugiej żony de Charny brał udział w IV wyprawie krzyżowej (o której mowa wcześniej).
W 1453 roku ostatnia krewna rodziny Charny – Marguerite sprzedaje lub oddaje w darze Całun Turyński dynastii Savoia. (Dla przypomnienia, dynastia Savoia to dynastia stojąca na czele Królestwa Włoch od momentu ich zjednoczenia w 1861 roku).
Savoia początkowo mieli swoją siedzibę w Chambéry, tam właśnie w kościele Sainte-Chapelle został złożony Całun. Niestety, w 1532 roku w kościele wybuchł pożar, który częściowo zniszczył płótno. Ogień dotarł do skrzyni, w której złożony był Całun Turyński. Temperatura była tak wysoka, że kropla gorącego metalu z wewnętrznej strony wieka stopiła się i spadła na złożone na kilka części płótno. Na tkaninie do tej pory można zobaczyć rozłożone symetrycznie wzdłuż dwóch stron wypalone otwory. 2 lata później zakonnice klaryski z Chambéry naszyły na miejsce wypaleń łaty z innego materiału, usunięte dopiero w 2002 roku.
W 1562 roku Emanuele Filiberto, książe Savoia przeniósł siedzibę swojego księstwa z Chambéry do Turynu. W 1578 roku także Całun Turyński został przeniesiony do Turynu, gdzie już został do dnia dzisiejszego.
W 1694 roku Całun został przeniesiony do okazałej Kaplicy Całunu Turyńskiego wybudowanej między Katedrą a Zamkiem Królewskim. Budowa kaplicy została powierzona znanemu w tamtych czasach Guarino Guarini. Nad ołtarzem, gdzie przechowywany był Całun wzniesiono bogato zdobioną kopułę o charakterystycznym kształcie i ozdobach zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych. Całun był przetrzymywany tam do 1993 roku.
W 1898 roku nastąpiło ważne zdarzenie, które ujawniło dość specyficzny fakt. Wszystko zaczęło się dość banalnie. Adwokat z Turynu Secondo Pia, to fotograf amator, który otrzymał od króla zezwolenie na zrobienie zdjęcia. 25 maja adwokat Pia wykonał próby fotograficzne, natomiast na 28 maja przypada data wykonania oficjalnego zdjęcia. Nadmienić należy, że jest to czas kiedy fotografia ma zaledwie 50 lat, zdjęcia były wykonywane na szklanych płytkach.
Wykonane zdjęcie zaskoczyło wszystkich, bowiem okazało się, iż na płótnie znajdował się odbity obraz sylwetki człowieka, który posiadał charakterystykę negatywu fotograficznego, czyli z obrazem ciemnym i jasnym odwróconym w stosunku do obrazu rzeczywistego.
Od tego czasu, aż po dzień dzisiejszy Całun Turyński poddany zostaje analizie ekspertów, którzy próbują ustalić okoliczności powstania tego niewytłumaczalnego zjawiska.
W czasie II wojny światowej od 1939 do 1946 roku, ze względów bezpieczeństwa, Całun został wywieziony z Turynu do pobliskiej miejscowości Avellino do Opactwa Montevergine.
W 1993 roku Całun został przeniesiony z Kaplicy Całunu do ołtarza bocznego w Katedrze, by umożliwić przeprowadzenie prac restauracyjnych. 11 kwietnia 1997 roku kiedy to prace dobiegały końca, w kaplicy wybuchł pożar, który całkowicie zniszczył świeżo odnowioną barokową kopułę.
27 września 2018 Kaplica została otwarta dla zwiedzających. Odbudowana została całkowicie kopuła, a po kilku latach także zabytkowy ołtarz.
Całun Turyński był własnością rodu Savoia do 1983 roku, w tym to roku ostatni król Włoch Umberto II podarował go papieżowi.
W dniu dzisiejszym Całun Turyński znajduje się w bocznym ołtarzu Katedry w Turynie w zamkniętej marmurowej skrzyni. Dla zwiedzających wystawiona jest jedynie jego kopia.
Miejsca związane z Całunem Turyńskim
Duomo – Katedra Turyńska
Miejsce, gdzie obecnie złożony jest Całun Turyński. Płótno złożone jest w marmurowej skrzyni, nie ma możliwości, by zobaczyć oryginał. Na ekranie telewizyjnym w Duomo można zobaczyć krótki film, który ukazuje jak wygląda Całun i jak rozpoznać i interpretować to co widzimy na jego powierzchni.
Całun wystawiany jest na widok publiczny wiernym (tzw. “Ostensione“) tylko w określonym czasie i na ogół łączy się to z jakimś wydarzeniem religijnym, informacja o tym jest powszechnie publikowana.
Ostanie publiczne wystawienie miało miejsce w 2015 roku.
W 2020 roku miało miejsce nadzwyczajne wystawienie Całunu w pustej Katedrze w związku z pandemią Coronawirus.
Godziny otwarcia Katedry:
Poniedziałek -piątek 10-12.30, 16-19
Przed świętem (sobota) 9-13, 15-19.30
Święta 8-13, 15-19.30
Wstęp wolny
Adres: Piazza San Giovanni, 10122 Torino TO
Muzeum Całunu Turyńskiego , Museo della Sindone
Godziny otwarcia:
Otwarte codziennie od 9.00 -12.00 i od 15.00 – 19.00
Wstęp za opłatą
Adres: Via San Domenico, 28, 10122 Torino TO
Kaplica Całunu Turyńskiego, Capella della Sindone
By zwiedzić Kaplicę Całunu należy zakupić bilet na zwiedzanie Zamku Królewskiego w Turynie (wizyta w Kaplicy stanowi tylko część zwiedzania), wstęp od Piazza Castello.
Adres: Piazzetta Reale, 1, 10122 Torino TO
Tekst napisany w oparciu o książki:
1. Bruno Barberis “La Sindone“
2. Centro Internazionale di Sindologia 2015 a cura di Enrico Simonato “La Sindone di Torino”
Zdjęcia pochodzą z Muzeum Całunu Turyńskiego i wystawy “La Sindone e la sua immagine” 28 września 2018 – 25 stycznia 2019 mającej miejsce w Palazzo Madama w Turynie
