Langhe i Alba
Langhe to nazwa wzgórzystej krainy położonej w południowej części regionu Piemont we Włoszech. Graniczy na północy z wyżyną Monferrato (również Piemont), a na południu z Apeninem Liguryjskim. Średnia wysokość to 640 m n.p.m., najwyższy punkt to Mombarcaro 869m. Nazwa langhe (czytaj lange) w języku lokalnym oznacza “wzgórza”.
Krajobraz tutejszy jest bardzo charakterystyczny dla tej części Włoch. Niewysokie wzgórza z zaokrąglonymi szczytami, niekiedy na nich średniowieczne zamki o grubych murach, a na stoku winnice z regularnie rozwieszonymi rzędami winorośli. W dolinkach w równych odstępach rosną krzaki leszczyny.
Stolicą wzgórzystej krainy Langhe jest miasteczko Alba, ważne centrum z czasów średniowiecznych, co widać nawet w zachowanej architekturze. Alba to bardzo stare miasto, a jego korzenie sięgają czasów Cesarstwa Rzymskiego. Alba znana jest także z racji, że jest to siedziba bardzo znanej firmy cukierniczej Ferrero, producenta Nutelli.
Niespełna 10 km od Alby w niewielkiej miejscowości Grinzane znajduje się bardzo zgrabny średniowieczny zamek, obecnie siedziba muzeum krainy Langhe – Museo delle Langhe. Miejsce to jest dość znane w regionie ze względu na swoją historię i znanego dawnego właściciela i dostojnika państwowego Camillo Benso Cavour.
Zamek Grinzane Cavour
Budowa zamku sięga początku 1200 roku, jednakże jego czas świetności przypada na okres nieco późniejszy, bo na wiek XIX kiedy staje się własnością rodziny Cavour. Zakupił go Michele ojciec bardziej znanego Camillo Benso. Camillo Benso pełnił także funkcję burmistrza Grinzane przez 17 lat od 1832 do 1849. Jest to to postać dość znana i ceniona w tych stronach, gdyż zawdzięcza się jej rozwój rolnictwa, a zwłaszcza modernizację w uprawie winogron. To właśnie on sprowadził do Langhe znanego francuskiego enologa Louis Oudart. To jemu zawdzięcza się unowocześnienie technologii produkcji wina Barolo i przygotowanie go do procesu starzenia.
Kim był Cavour?
Camillo Benso di Cavour w 1850 roku został powołany na ministra rolnictwa, handlu i żeglugi, po sześciu miesiącach stanął na czele departamentu finansów, a po dwóch latach powołany został na funkcję Pierwszego Ministra w Królestwa Sardynii (w skład Królestwa wchodziła wyspa Sardynia i Piemont).
Bardzo uważny na politykę rolną państwa, starał się zawsze promować produkty piemonckie na świecie jak: ryż, jedwab, wino. Bardzo aktywny na polu politycznym, brał czynny udział w procesie zjednoczenia Włoch, ogłoszonym 14 marca 1861 roku. Cavour stanął na czele Rządu nowego państwa, ale tylko na kilka miesięcy, gdyż w wieku 51 lat umarł przedwcześnie .
Można powiedzieć, że w czasie pobytu w zamku zarządzanie gospodarstwem dostarczało Camillo Benso wielu satysfakcji. Osobiście doglądał wielu prac, zarządzał majątkiem od wczesnego ranka, robił obchód i sam sprawdzał efektywność wielu wprowadzanych przez niego procesów.
Początkowo wino z Grinzane nie wyróżniało się szczególne w smaku. Zarówno teren, na którym uprawiano winogrona jak i nasłonecznienie stoku należały i należą w tych stronach do najlepszych, jednakże liczyła się także technologia wyrobu wina. Wiedział o tym dobrze Cavour. Piwnice, w których wyrabiano wino nie należały do najnowocześniejszych podobnie jak inne w Piemoncie: beczki stare i brudne, nierówne podłoże, a dookoła na ścianach pełno pleśni i pajęczyn, kosze podziurawione, narzędzia w nieładzie… Same winnice także nie były w najlepszym stanie. W takich warunkach ciężko wyrabiać dobre wino, a co już mówić o konkurencji z najlepszymi z Francji, Hiszpanii cz Portugalii jak Tokaj a zwłaszcza Bordeaux i Borgogna.
Cavour zwrócił się o pomoc do największego w Piemoncie eksperta : generała Paolo Francesco Staglieno i już po tej współpracy jakość wina znacznie się poprawiła. Jednakże prawdziwa sława win nadeszła po nawiązaniu kontaktów z francuskim enologiem Louis Oudart. Dzięki wszystkim tym zabiegom i współpracy z ekspertami piwnica gdzie produkowano wina z Granzane stała się modelem do naśladowania.
Dzięki modernizacji, reorganizacji i rozwojowi enologii Cavour przyczynił się do powstania produkcji wielu znanych i cenionych w świecie czerwonych win z Piemontu (wino Barolo).
Zwiedzanie muzeum na zamku
Obecnie na terenie zamku znajduje się muzeum, które można zwiedzać. Najbardziej zabytkowa sala to Salone delle Maschere – komnata masek. Nazwa pochodzi od wymalowanych na suficie twarzy dostojników pochodzących jeszcze z czasów średniowiecza. Obecnie w tej sali odbywają się słynna międzynarodowa aukcja białych trufli, z której dochody są przeznaczane na szlachetne cele.
W muzeum można znaleźć wiele informacji na temat okolic Langhe. Są tu także całe sale poświęcono samej produkcji wina i uprawie winogron. W zamku wiele miejsca poświęcono białym truflom, które rosną tylko w tych okolicach. Smak tych najdroższych grzybów dotarł do najodleglejszych zakątków na świecie.
Więcej informacji o truflach w oddzielnym artykule: Włoskie smaki – białe trufle z Alby
Najwięcej miejsca poświęcono jednak na eksponaty muzeum etnologicznego. Znaleźć tu można wiele przedmiotów z przeszłości, używanych przy zbieraniu winogron i produkcji wina. Można zobaczyć stare narzędzia kowalskie, stare wozy. Zgromadzono taże sporą grupę eksponatów używanych przez ludzi w codziennym życiu czy w kuchni: meble, stoły, naczynia kuchenne, butelki.
Oczywiście jest także część poświęcona dawnemu właścicielowi zamku Camillo Benso od którego nazwiska zamek bierze nazwę – Castello Grinzane Cavour.
Tuż przy wyjściu znajduje się restauracja zamkowa, na dziedzińcu ustawione są stoliki i można tam zjeść obiad i napić się wina z okolicznych winnic. Na zamku znajduje się także sklep z winem i artykułami charakterystycznymi dla tego regionu (Enoteca Regionalne Piemontese Cavour). Oczywiście nie brakuje tu najbardziej prestiżowych win z tego regionu: Barolo i Barbaresco. Zarówno sklep jak i restauracji są przeznaczone nie tylko dla zwiedzających muzeum, ale także dla osób które chcą jedynie zrobić zakupy lub zjeść obiad lub kolację.
Castello Grinzane Cavour
Via Castello, 5, 12060 Grinzane Cavour CN
Tekst napisany w oparciu o:
książkę: “Terre di Fascino: Langhe Roero” pod redakcją Nicoletta Salvatori,
teksty i informacje zamieszczone w muzeum “Museo delle Langhe” w Castello di Grizane Cavour
Zdjęcia pochodzą z muzeum “Museo delle Langhe”
